ตำแหน่งและระดับของช่างหัตถศิลป์ในจีน (ศิลปินป้านจื่อซา)
โพสต์เมื่อ 15-08-2562, 05:37pm

หากกล่าวถึง "ช่างหัตถศิลป์" หลายคนอาจจะนึกถึงช่างฝีมือในหลากหลายสาขาอาชีพ เช่น ช่างทอผ้า ช่างจักสาน ช่างไม้ ช่างจิวเวลรี่ ช่างแกะสลัก ฯลฯ แต่ในบทความนี้จะกล่าวถึงช่างหัตถศิลป์สาขาเครื่องปั้นดินเผาที่เกี่ยวข้องกับป้านชา โดยเฉพาะช่างที่ผลิตป้านจื่อซา (紫砂壶) ในเมืองอี๋ซิง มณฑลเจียงซู หรือที่หลายคนมักเรียกติดปากกันว่า "ศิลปินป้านจื่อซา"

ช่างหัตถศิลป์ป้านจื่อซา สามารถแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ ๆ ได้ดังนี้

กลุ่มที่ 1 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์กิตติมศักดิ์แห่งชาติจีน (中国工艺美术大师) กลุ่มนี้เป็นศิลปินใหญ่ระดับประเทศของจีน เปรียบได้กับตำแหน่งศิลปินแห่งชาติของเมืองไทย โดยตำแหน่งอาจารย์ช่างหัตถศิลป์กิตติมศักดิ์แห่งชาติจีน หรือ 中国工艺美术大师 นี้ เริ่มประกาศใช้ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2522 (ค.ศ.1979) เพื่อยกย่องและเชิดชูเกียรติขั้นสูงสุดให้แก่ศิลปินที่มีผลงานอันโดดเด่นและมีคุณูปการต่อวงการหัตถศิลป์ของจีน

สำหรับศิลปินป้านจื่อซาที่ได้รับยกย่องให้อยู่ในกลุ่มนี้ เช่น กู้จิ่งโจว (顾景舟), เจี่ยงหรง (蒋蓉), วังอิ๋นเซียน (汪寅仙), สวีเสี้ยวถัง (徐秀棠), หลี่ว์เหยาเฉิน (吕尧臣), ถานเฉวียนไห่ (谭泉海), สวีฮ่านถัง (徐汉棠), หลี่ชางหง (李昌鸿), เป้าจื้อเฉียง (鲍志强), เหอเต้าหง (何道洪), โจวกุ้ยเจิน (周桂珍) ฯลฯ

กลุ่มที่ 2 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์กิตติมศักดิ์แห่งชาติจีน สาขางานกระเบื้องเคลือบ (中国陶瓷艺术大师) ตำแหน่งนี้เริ่มประกาศใช้ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2546 (ค.ศ.2003)

กลุ่มที่ 3 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูงแห่งมณฑลเจียงซู และผู้มีชื่อเสียงด้านงานหัตถศิลป์แห่งมณฑลเจียงซู (ระดับมณฑล) (江苏省工艺美术大师, 江苏省工艺美术名人) กลุ่มนี้จะเป็นศิลปินใหญ่ระดับมณฑลของเจียงซูซึ่งเป็นแหล่งผลิตหลักของป้านจื่อซา (เมืองอี๋ซิง อยู่ในมณฑลเจียงซู) โดยศิลปินป้านจื่อซาที่อยู่ในกลุ่มนี้ อย่างเช่น กู้เส้าเผย (顾绍培), เป้าจ้งเหมย (鲍仲梅), สวีอันปี้ (徐安碧), ชิวอวี้หลิน (邱玉林), หลีโส่วฉาย (李守才), เซี่ยม่านหลุน (谢曼伦), พานฉือผิง (潘持平), อู๋เจิ้น (吴震), สวี่เฉิงเฉวียน (许成权), จางหงหัว (张红华), เหมากั๋วเฉียง (毛国强), เฉินห้านเซิง (沈汉生), หวังสือเกิง (王石耕), ฟ่านหงเฉวียน (范洪泉), จี้อี้ซุ่น (季益顺), เฉินจวี้หัว (沈遽华), เฉาย่าหลิน (曹亚麟), หลิงซีจี้ (凌锡茍), ฉู่ลี่จือ (储立之), อู๋หมิง (吴鸣), สวีต๋าหมิง (徐达明), จูเจี้ยนฉวน (朱建传) ฯลฯ

กลุ่มที่ 4 ช่างหัตถศิลป์ที่มีตำแหน่ง (工艺师职称级别) ป้านจื่อซาที่มีจำหน่ายอยู่ทั่วไป ส่วนมากจะเป็นช่างในกลุ่มนี้ โดยช่างในกลุ่มนี้จะแบ่งออกเป็น 10 ระดับ ได้แก่

ระดับ 1 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูง ระดับนักวิจัย (研究员级高级工艺美术师) (ระดับสูงสุด)
ระดับ 2 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูง ระดับประเทศ (国家高级工艺美术师)
ระดับ 3 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูง ระดับท้องถิ่น (地方高级工艺美术师)
ระดับ 4 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ ระดับประเทศ (国家工艺美术师)
ระดับ 5 อาจารย์ช่างหัตถศิลป์ ระดับท้องถิ่น (地方工艺美术师)
ระดับ 6 ผู้ช่วยอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ ระดับประเทศ (国家助理工艺美术师)
ระดับ 7 ผู้ช่วยอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ ระดับท้องถิ่น (地方助理工艺美术师)
ระดับ 8 ช่างหัตถศิลป์ ระดับประเทศ (国家工艺美术员)
ระดับ 9 ช่างหัตถศิลป์ ระดับท้องถิ่น (地方工艺美术员)
ระดับ 10 ช่างหัตถศิลป์ ระดับเริ่มต้น (陶艺艺人) (ระดับเริ่มต้น)

* หมายเหตุ : ระดับตำแหน่งของช่างที่เป็นตัวเลข เช่น ระดับ 1, 2, 3, ... นั้น เป็นการใส่ตัวเลขกำกับระดับเพื่อให้เข้าใจและจดจำได้ง่ายขึ้น ซึ่งในจีนจะเรียกระดับต่าง ๆ เป็นชื่อตำแหน่งช่าง ไม่ได้เรียกระดับเป็นตัวเลข

ทั้งนี้ ช่างในแต่ระดับซึ่งแบ่งเป็น 5 ระดับใหญ่ ๆ ที่กล่าวมาในข้างต้น หากต้องการยื่นเรื่องปรับระดับตำแหน่งช่าง จะต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้

• ระดับ 1 ตำแหน่งอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูง ระดับนักวิจัย (研究员级高级工艺美术师)

1. มีประสบการณ์ในการผลิตป้านชาไม่น้อยกว่า 30 ปี
2. มีทักษะการสอนและถ่ายทอดวิชาชีพช่างหัตถศิลป์ระดับผู้เชี่ยวชาญ
3. ทักษะด้านหัตถศิลป์ระดับสูงเป็นที่ประจักษ์และยอมรับ
4. ผลงานต้องเคยได้รับรางวัลเหรียญทอง ระดับนานาชาติ อย่างน้อย 3 รางวัล และ รางวัลเหรียญทอง ระดับประเทศ อย่างน้อย 5 รางวัล

• ระดับ 2 ตำแหน่งอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ระดับสูง (高级工艺美术师)

1. มีประสบการณ์ในการผลิตป้านชาไม่น้อยกว่า 25 ปี
2. มีทักษะการสอนและถ่ายทอดวิชาชีพช่างหัตถศิลป์ระดับพื้นฐาน
3. ทักษะด้านหัตถศิลป์เป็นที่ประจักษ์และยอมรับในระดับประเทศ
4. ผลงานที่ออกแบบและผลิตขึ้นใหม่ต้องเคยได้รับรางวัลเหรียญทอง ระดับประเทศ อย่างน้อย 2 รางวัล
5. ผลงานต้องเคยได้รับรางวัลเหรียญทองอย่างน้อย 5 รางวัล และ รางวัลเหรียญทอง ระดับนานาชาติ อย่างน้อย 1 รางวัล รวมทั้งหมด 6 รางวัล
6. ผลงานต้องเคยตีพิมพ์และเผยแพร่ผ่านสื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับแนวคิดการออกแบบ วัสดุที่เลือกใช้ และขั้นตอนการผลิต

• ระดับ 3 ตำแหน่งอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ (工艺美术师)

1. การศึกษาขั้นต่ำสุด ระดับอนุปริญญา
2. มีประสบการณ์ในการผลิตป้านชาไม่น้อยกว่า 20 ปี
3. มีทักษะด้านหัตถศิลป์ระดับสูง
4. สามารถผลิตป้านจื่อซาโดยการขึ้นรูปด้วยมือทั้งใบได้ (Fully handmade)
5. ผลงานต้องเคยได้รับรางวัลเหรียญทอง ระดับประเทศ อย่างน้อย 3 รางวัล
6. ผลงานต้องเคยตีพิมพ์และเผยแพร่ผ่านสื่อสิ่งพิมพ์อย่างน้อย 2 ฉบับ
7. มีความสามารถในการสร้างสรรค์และออกแบบรูปทรงป้านชาขอตนเองได้

• ระดับ 4 ตำแหน่งผู้ช่วยอาจารย์ช่างหัตถศิลป์ (助理工艺美术师)

1. วุฒิการศึกษาขั้นต่ำสุด ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
2. มีประสบการณ์ในการผลิตป้านชาไม่น้อยกว่า 15 ปี
3. มีทักษะด้านหัตถศิลป์ระดับกลาง
4. สามารถผลิตป้านจื่อซาโดยการขึ้นรูปด้วยมือทั้งใบได้ (Fully handmade)
5. ผลงานต้องเคยได้รับรางวัลเหรียญทอง ระดับมณฑล อย่างน้อย 2 รางวัล หรือ รางวัลเหรียญทอง ระดับประเทศ อย่างน้อย 1 รางวัล

• ระดับ 5 ตำแหน่งช่างหัตถศิลป์ (工艺美术员)

1. วุฒิการศึกษาขั้นต่ำสุด ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
2. มีประสบการณ์ในการผลิตป้านชาไม่น้อยกว่า 7 ปี
3. มีทักษะด้านหัตถศิลป์ระดับพื้นฐาน
4. สามารถผลิตป้านจื่อซาโดยการขึ้นรูปด้วยมือทั้งใบได้ (Fully handmade)

ส่วนหน่วยงานที่กำกับดูแลและออกใบอนุญาตให้กับช่างปั้นและศิลปินป้านจื่อซา มีอยู่ด้วยกัน 4 หน่วยงาน ได้แก่

1. ฝ่ายทรัพยากรบุคคลและสวัสดิการสังคม เมืองอู๋ซี มณฑลเจียงซู (无锡市人力资源和社会保障局)
2. สมาคมหัตถศิลป์แห่งชาติจีน (中国工艺美术协会)
3. สหพันธ์อุตสาหกรรมเบาแห่งชาติจีนและสมาคมอุตสาหกรรมเซรามิกแห่งชาติจีน (中国轻工业联合会和中国陶瓷工业协会)
4. สมาคมอุตสาหกรรมหัตถศิลป์ มณฑลเจียงซู (江苏省工艺美术行业协会)

อย่างไรก็ตาม ยังมีช่างป้านจื่อซาอีกหลายคนในอี๋ซิงที่ไม่ได้มีชื่ออยู่ในระบบฯ แต่ก็สามารถผลิตป้านชาและผลงานต่าง ๆ ออกมาจำหน่ายได้ตามปกติ ซึ่งก็ไม่ได้เป็นข้อห้ามแต่ประการใด เพียงแต่การมีชื่ออยู่ในระบบฯ จะช่วยสร้างความน่าเชื่อถือให้กับผลงานที่ผลิตออกมา สามารถจำหน่ายได้ง่ายขึ้น และถ้ามีตำแหน่งช่างที่สูงขึ้นก็สามารถตั้งราคาจำหน่ายที่สูงขึ้นได้ด้วย แต่ถึงกระนั้น ผลงาน คุณภาพสินค้า และราคา ก็ไม่ได้แปรผันตามตำแหน่งช่างเสมอไป

COPYRIGHT © WWW.YUTEAPOT.COM

หยูทีพอท | 裕茶壶 | Yu Teapot
จำหน่าย ขาย ป้านชา ปั้นชา กาน้ำชา กาชงชา กาดินเผา และ อุปกรณ์ชงชา
Call (+66) 092-573-2000 | Line@ ID : @yuteapot | WeChat ID : yuteapot